Geen enkele leerling onnodig thuis

Jeugdverpleegkundige Ingrid Nootebos en zorgcoördinator/remedial teacherChris Brugman werkten beiden mee aan de pilot ‘preventieve aanpak ziekteverzuim’. Chris: “De drie deelnemende scholen kregen een betere kijk op wat er bij leerlingen speelt.”

Voor ongeoorloofd verzuim zoals spijbelen hebben de meeste scholen een duidelijk protocol. Als een leerling ziek is, bijvoorbeeld door een griepje, is het ook duidelijk hoe daar mee om te gaan. Er zijn echter ook situaties waarin het aantal ziekmeldingen opvalt. Bijvoorbeeld wanneer een leerling meer dan 100 uur verzuimt of altijd op dezelfde dag ziek is.
Op de Adriaan Roland Holstschool in Bergen was Chris al bezig met het schrijven en uitvoeren van een plan voor de preventie van frequent ziekteverzuim. “Ons samenwerkingsverband pikte dat op en heeft  toen de pilot opgezet. Bij het samenwerkingsverband komen kennis en ervaring uit verschillende hoeken samen, ik heb daar veel steun aan gehad!”
De pilot ‘preventieve aanpak ziekteverzuim’biedt maatwerk door intensieve samenwerking met de jeugdgezondheidszorg, leerplichtambtenaar en J&G coach. Onderwijs, omgeving van de leerling en medische kennis worden gebundeld. Er wordt snel en gericht gehandeld. De leerling krijgt begeleiding en advies van een jeugdverpleegkundige betreffende leefstijl en sociaal emotioneel welzijn of van de jeugdarts bij somatische of psychiatrische problematiek. Doel is om verder ziekteverzuim te voorkomen en de belastbaarheid in te schatten.

Vertrouwd gezicht
In het kader van de pilot is de jeugdverpleegkundige wekelijks aanwezig op school. Ingrid is verbonden aan CSG Jan Arentsz in Alkmaar, haar collega’s  aan de twee andere pilotscholen: de Adriaan Roland Holst school en het Clusiuscollege. “Ik heb een sociaal-medische achtergrond en sta iets verder van de school af, waardoor leerlingen en ouders mij makkelijker in vertrouwen nemen. Wanneer een kind afgemeld wordt vanwege hoofdpijn, kan een jeugdverpleegkundige doorvragen. Heb je koorts? Drink je wel voldoende? Hoe laat ga je naar bed? Zit je ’s avonds laat nog op je telefoon of tablet? Ik heb wekelijks spreekuur in de school en heb vrij snel duidelijk of er wat met een leerling aan de hand is.” Ingrid kan zo nodig doorverwijzen naar jeugdarts of J&G coach.
Chris is ervan overtuigd dat een vertrouwd gezicht niet alleen fijn is voor leerlingen en ouders, maar ook voor het team. “Bij algemeen medische vragen kan school direct onze jeugdverpleegkundige raadplegen.”

Nieuw beleid
“Voorheen kwamen we eerder bij leerplicht uit, vertelt Chris. “Als een jeugdarts zegt dat een leerling belastbaar is en een ouder geeft aan dat hij/zij ziek is, kun je tegenover elkaar komen te staan. Nu we het ziekteverzuim sneller in kaart hebben, kunnen we ook eerder zoeken naar een gezamenlijke oplossing.”
De administratie en verzuimcoördinator zijn verantwoordelijk voor het wekelijks monitoren en terugkoppelen van de verzuimgegevens. De overzichtslijsten gaan naar de teamleiders, die bij frequent ziekteverzuim (boven een aantal uren of bij een terugkerend patroon) de mentor kunnen inschakelen. De mentor gaat in gesprek met leerling en ouders en vraagt zo nodig toestemming om het JGZ-team in te schakelen. School en jeugdgezondheidszorg brengen de problemen samen in kaart zodat ze de verzamelde verzuimgegevens ook begrijpen.
Ingrid: “De ervaring leert dat allerlei problemen, van stress, eenzaamheid, pesten, last van vechtscheiding, tot anorexia of depressie, nu makkelijker aan het licht komen.” Bij Chris op school is iedereen blij met het nieuwe beleid en de intensievere samenwerking met jeugdgezondheidszorg. “Mentoren worden regelmatig op de hoogte gehouden van zorgelijk ziekteverzuim. We kunnen daardoor in samenwerking met de jeugdverpleegkundige eerder problemen signaleren en de leerling passend begeleiden. Uiteindelijk willen we dat elke leerling zo snel mogelijk weer aan het onderwijs deelneemt. De nieuwe werkwijze draagt daaraan bij.”
Ingrid ziet dat het nieuwe beleid voor de aanpak van zorgelijk ziekteverzuim effect heeft. “Ik zeg vaak tegen leerlingen dat ik ze wil ondersteunen in het vinden van een oplossing om de schoolgang de borgen. Ik leg ze het belang uit van regelmatig aanwezig zijn en wil voorkomen dat we bij leerplicht terechtkomen. De leerlingen  voelen zich gezien en gehoord en alleen dat al werkt preventief.”

Wennen
“Elke school heeft een eigen identiteit en een eigen kijk op leerlingen”, zegt Chris. “Achter ons vrijeschoolonderwijs zit een antroposofische gedachtegang. Veel ouders staan behalve voor de reguliere gezondheidszorg ook open voor de antroposofische geneeskunde en alternatieve therapieën. Het draait uiteindelijk om een effectieve therapie of behandeling die aansluit bij leerling en ouders. Uiteindelijk wil iedereen hetzelfde: dat een leerling gezond is, zich begrepen voelt en niet hoeft te verzuimen. Ons JGZ-team heeft zich regelmatig moeten verdiepen in een alternatieve aanpak. Daar is niets mis mee.”
“Ik ben te gast op de scholen”, vindt Ingrid. “Ik voel me zeer welkom, maar ik bepaal niet wat er gebeurt. Ik doe altijd alles in overleg, zodat het past binnen de visie van de school.”

Voorwaarden
De preventieve aanpak ziekteverzuim vereist aanpassingen binnen de school. Voor alle betrokkenen is het een behoorlijke tijdsinvestering. “Het is een enorme klus om de nieuwe manier van samenwerken aan te leren en te implementeren”, benadrukt Chris. “Je moet echt investeren om dit goed op te zetten. Het zou mooi zijn als het samenwerkingsverband in de toekomst scholen kan ondersteunen bij de opzet en implementatie van dit beleid.”
De drie deelnemende scholen zijn enthousiast over de pilot en willen er zeker mee doorgaan. Ook Ingrid is enthousiast. “Hopelijk kan de nieuwe werkwijze bij zorgelijk ziekteverzuim binnenkort op alle scholen in de regio Noord-Kennemerland ingevoerd worden.” Samenwerkingsverband, gemeente en GGD zijn druk bezig om te kijken hoe dit gerealiseerd kan worden.

Dit interview is onderdeel van een reeks van 10 interviews van Samenwerkingsverband vo/vso Noord-Kennemerland. Tekst: Esther Smid, Fotografie: Jorien de Waard

Het interview is ook te lezen op: http://swvnoord-kennemerland.nl/interviews_met_collegas/interview_chris_brugman_(arh)_en_ingrid_nootebos_(jgz)