Kracht Weten
ONTKRACHT
“Iedereen heeft potentiële kankercellen in zich”
Waar of niet waar? Kracht belde met Dr. Ed Roos. Hij is celbioloog en was bijna veertig jaar lang onderzoeker aan het Nederlands Kanker Instituut/Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis.
Hoe ontstaat een kankercel?
“Kanker ontstaat door een opeenvolging van speciale mutaties van cellen. Bij de eerste mutatie is er nog lang geen sprake van kanker. De cel lijkt dan nog erg op een normale cel en wordt door het lichaam niet als vreemd gezien. Er is een aantal speciale mutaties nodig in één enkele cel om die te veranderen in een kankercel. Dit proces duurt jaren. Iedereen heeft cellen die één of meer van deze mutaties hebben ondergaan. Maar dat zijn dus nog lang geen kankercellen en in de meeste gevallen worden ze dat ook niet. Het is daarom verwarrend om te spreken van potentiële kankercellen.”
Wanneer spreken we van kanker?
“Pas als het systeem door een aantal mutaties zo ontregeld raakt dat er meer cellen delen dan dat er doodgaan; er ontstaat een ophoping van gemuteerde cellen. Als de cellen zich na verdere mutaties kwaadaardig gaan gedragen door weefsel binnen te dringen of zich door het lichaam te verspreiden, spreken we van kanker.”
Wat zijn slapende kankercellen?
“Dat zijn onzichtbare kankercellen die los zijn geraakt van een tumor en zich hebben verspreid in het lichaam. Ze hebben (nog) niet het vermogen om op die plaatsen uit te groeien tot een nieuwe tumor. Zodra ze dat wel doen, spreken we van uitzaaiingen. Slapende kankercellen zijn dus ook geen potentiële maar échte kankercellen.”
CIJFERS, NIEUWS, ONDERZOEK
1. Levensverwachting beter voorspellen“Dokter, hoe lang heb ik nog?” Voor patiënten met een laaggradige gliale hersentumor (‘diffuus laaggradig glioom’) was het antwoord tot nu toe: “Tussen twee en dertig jaar”. Dit type hersentumor kan lange tijd rustig en stabiel zijn, maar van het ene op het andere moment veranderen in een snel groeiende tumor. De arts kan niet voorspellen hoe de hersentumor zich zal gedragen en hoe dus de levensverwachting van de patiënt is. Onderzoekers van VUmc hebben nu veranderingen op chromosoomniveau ontdekt, wat op termijn tot een preciezere voorspelling zal leiden. Het onderzoek werd gefinancierd door KWF Kankerbestrijding en STOPHersentumoren.http://genome.cshlp.org/content/early/2014/09/18/gr.175141.114.abstract
2. Langere overleving door bestralingKleincellig longcarcinoom (SCLC) is een agressieve vorm van longkanker die ongeveer 13 procent van de longtumoren vormt. De meerderheid van de patiënten heeft bij het stellen van de diagnose al uitzaaiingen in lever, hersenen, botten of andere organen. Door na standaardbehandeling met chemotherapie ook nog longbestraling toe te passen, neemt de 2-jaarsoverleving van patiënten met deze ziekte toe. Dit blijkt uit onderzoek van prof. dr. Ben Slotman, hoogleraar radiotherapie bij VUmc. Aan de studie deden bijna 500 patiënten uit 42 Europese ziekenhuizen mee. De resultaten zijn gepubliceerd in het toonaangevende tijdschrift The Lancet.www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736%2814%2961085-0/abstract
3. Minder pijn bij mammografie
Het bedrijf Sigmascreening heeft een product ontwikkeld dat pijn tijdens de mammografie vermindert. Het nieuwe apparaat bevat sensoren die de grootte en de hardheid van de borst meten. Op basis daarvan berekent het apparaat de optimale benodigde druk. Het apparaat zorgt dus voor patiëntspecifiek aandrukken van de borst: bij elke patiënt wordt op gelijke wijze weefseldruk aangebracht. Dit betekent dat de mammografie in veel gevallen minder pijnlijk wordt en dat is van groot belang voor borstkankerpatiënten en vrouwen ouder dan 50 jaar die meedoen aan het bevolkingsonderzoek borstkanker. Sigmascreening is verkozen tot beste medisch technologische innovatie 2014. Uit 24 inzendingen was dit volgens de jury de vinding die de sterkste verbetering van de zorg oplevert.
www.sigmascreening.com
