Op de koffie bij burn-outspecialist Anita Roelands
KIDDO gaat de werkvloer op en drinkt een kop koffie met iemand die over zijn werk vertelt. In deze aflevering ontmoeten we Anita Roelands (53), Registerpsycholoog NIP Arbeid & Organisatie met een specialisme in burn-out. ‘Ook voor kinderen is het belangrijk soms even uit hun hoofd te gaan.’
‘Ik begeleid managers en directeuren bij overspannenheid of burn-out om vervolgens werkplezier, vitaliteit en gezondheid in het DNA van de organisatie te krijgen. In de afgelopen decennia is de lat voor iedereen steeds hoger te komen liggen. Nog nooit was het percentage mensen met een burn-out zo hoog. Ook steeds meer jongeren en kinderen hebben last van burn-outverschijnselen.Kinderen die last hebben van overbelasting of uitputting herken je grofweg aan dezelfde symptomen als volwassenen met een burn-out: emotioneel reageren, overspoeld worden door eigen emoties, overprikkeling, piekeren, lichamelijke spanning, zich terugtrekken, minder goed presteren (op rekenen en taal bijvoorbeeld), slecht slapen, langer willen doorslapen of vaker wakker worden. Kinderen kunnen misschien zelf niet alles uitleggen en benoemen, daarom is het belangrijk op veranderend gedrag te letten. Een kind dat vaak last heeft van buikpijn, een kind dat van heel vrolijk plots gesloten of emotioneel wordt, een kind dat sneller overprikkeld raakt of ineens een ander slaappatroon krijgt; het kunnen allemaal aanwijzingen zijn voor overbelasting of uitputting.Meestal komt dit door een combinatie van factoren: sociale druk, prestatiedruk, spannende levensgebeurtenissen zoals verhuizing of scheiding, een onveilige situatie thuis of op school, bepaalde persoonlijkheidskenmerken zoals het graag goed willen doen en sensitief zijn voor de omgeving. Ook onze maatschappij speelt een grote rol bij het ontstaan van overbelasting. Ouders stralen soms onbewust uit dat hun kinderen bijvoorbeeld de citotoets goed moeten maken, zodat ze later betere kansen hebben in de maatschappij. Of dat het belangrijk is om naast school verschillende vaardigheden te leren (sporten, hobby’s). Kinderen pikken non-verbale signalen gemakkelijk op en trekken onbewust conclusies over de verwachtingen van hun ouders. Ouders en opvoeders moeten zich bewuster worden van hun gedrag en leren hoe ze de vitaliteit en gezondheid van hun kinderen kunnen verbeteren.Kinderen staan vaker en langer op “aan”, onder andere door het toegenomen schermgebruik. Sommige ouders denken dat kinderen even bijkomen en ontspannen van een filmpje, online spelletje of social media. Maar het zitten achter een scherm is fysiek belastend en kinderen krijgen continu prikkels binnen via tablet of telefoon. Daardoor blijft hun neuro-hormonale systeem op “aan” staan. Het is belangrijk voor kinderen om dat “aan” staan af te wisselen met opladen. Maar wat helpt om op te laden en wat niet? Een paar tips: je kunt rustmomenten inbouwen door na een half uur cognitief werk of schermgebruik iets beweeglijks te doen. Even het hoofd uitzetten door bijvoorbeeld te dansen. Opladen in de klas of op de opvang kan door het verwerken van zintuigen ín de lesstof. Neem de tijd om iets te proeven, horen, zien, voelen of ruiken. Laat kinderen na school eerst even bijkomen of spelen voordat ze weer iets anders moeten. Kinderen laden ook op door korte ontspanmomenten. Doe even samen de ogen dicht, voel je voeten, benen, billen, rug, schouders en armen. Het ontspannende effect van zo’n oefening werkt niet alleen voor kinderen, maar ook voor volwassenen! Als ouders, pedagogisch medewerkers en leerkrachten dit inbouwen in hun dagelijks routine hebben kinderen daar een leven lang profijt van.’
